Trong cờ vua, có rất nhiều cách khai cuộc dành cho trắng và đen từ khai cuộc mở như khai cuộc Italia, Ruy Lopez, Scotland, … đến các khai cuộc kín như Gambit Hậu, phòng thủ Hà Lan,… Tuy nhiên, tất cả các khai cuộc đều có chung những nguyên tắc cơ bản trong khai cuộc.
Đề mục:
- Trung tâm là gì ?
- Các quy tắc trong khai cuộc
- Phát triển quân
- Chiếm trung tâm
- Nhập thành
- Các lỗi thường gặp trong khai cuộc
TRUNG TÂM LÀ GÌ ?
Bàn cờ gồm 64 ô vuông, ta thấy 4 ô e4, e5, d4, d5 nằm ở giữa bàn cờ nên được gọi là trung tâm. Các ô vuông xung quanh các ô này gồm c3, c4, c5 c6, d3, d6, e3, e6, f3, f4, f5 f6 được gọi là trung tâm mở rộng.
Trung tâm có vai trò quan trọng trong xuyên suốt cả ván đấu, kiểm soát các ô trung tâm có thể quyết định đến kết quả của ván cờ. Các quân ở trung tâm có thể dễ dàng kiểm soát các ô vuông và di chuyển linh hoạt sang cánh Vua hoặc cánh Hậu để tham gia tấn công hoặc phòng thủ.
CÁC QUY TẮC TRONG KHAI CUỘC
- Phát triển quân:
Khi xem các ván đấu của những kỳ thủ nổi tiếng ta đều thấy họ di chuyển các quân tham gia vào ván cờ rất nhanh. Càng nhiều quân tham gia chiến đấu trong càng ít nước đi thì ta càng tạo ra nhiều cơ hội tấn công đối thủ.
Ta cần ưu tiên phát triển các quân nhẹ như Mã, Tượng rồi đến các quân nặng như Xe, Hậu.
- Chiếm trung tâm:
Như đã nói, trung tâm là vùng chiến lược quan trọng trên bàn cờ và cả 2 bên đều muốn chiếm trung tâm hoặc gây áp lực lên các ô trung tâm.
Việc phát triển quân trong khai cuộc cần được kết hợp cùng chiếm trung tâm. Khi đưa Tượng hoặc Mã chúng ta nên đưa các quân này hướng về ô trung tâm.
- Nhập thành:
Sẽ nguy hiểm cho vua khi đứng gần các ô trung tâm vì đây là nơi diễn ra tranh chấp đầu tiên. Vì vậy, Vua cần tìm nới an toàn bằng cách nhập thành đồng thời mang quân xe chuẩn bị tham gia trận đấu cùng các quân khác.
CÁC LỖI THƯỜNG GẶP TRONG KHAI CUỘC
- Di chuyển chốt quá nhiều:
Trong khai cuộc cờ vua, chốt là quân di chuyển để hỗ trợ hoặc mở đường cho Mã và Tượng trong việc chiếm trung tâm, dành nhiều nước đi để di chuyển chốt dẫn đến chậm trễ phát triển Mã Tượng và cả việc nhập thành, đồng thời chốt tương đối yếu để có thể gây được sức ép lên ô trung tâm hoặc mở các cuộc tấn cống vào đối phương.
2. Đi Hậu hoặc Xe quá sớm và không có mục tiêu cụ thể:
Hậu hoặc Xe là những quân có sức tấn công mạnh trên bàn cờ, khi di chuyển các quân nặng này ra quá sớm và không có mục tiêu cụ thể dễ dẫn đến việc mất quân cũng như mất nhiều nước đi để bảo vệ Hậu hay Xe của bạn.
3. Chậm triển khai các quân nhẹ (Quân Tượng và Quân Mã)
Việc chậm triển khai quân Tượng và Quân Mã trong giai đoạn khai cuộc sẽ làm mất lợi thế phát triển quân, cũng như không đưa được quân vào trận nhằm chiếm những không gian, ô quan trọng trên bàn cờ vua
4. Di chuyển quân cản trở lẫn nhau
Việc di chuyển quân cản trở lẫn nhau trong giai đoạn khai cuộc sẽ làm giảm ợi thế của việc phát triển quân, ví dụ Tf1-d3, cản trở quân Tốt ở ô d2, và kìm hãm sự phát triển của quân Tượng còn lại
5. Quân Mã nhảy ra biên (cột a và h), hoặc lên Tốt ở biên (cột a và h) 2 ô ngay giai đoạn ban đầu
Việc di chuyển Mã ra biên sẽ làm giảm sức mạnh tấn công của quân Mã, cũng như hạn chế tầm hoạt động và kiểm soát các quân cờ khác.
