Khác với giai đoạn khai cuộc, giai đoạn trung cuộc trong cờ vua đòi hỏi khả năng phân tích, tính toán rất phức tạp, kèm theo việc áp dụng những đòn chiến thuật. Trong giai đoạn này, khả năng phân tích, tính toán nước đi, tình huống, cũng như khả năng nhận định ưu và nhược điểm của từng vị trí quân cờ trên bàn cờ, di chuyển và điều phối quân sao cho phù hợp nhằm giữ những vị trí thuận lợi trong việc tấn công và phòng thủ. Việc đánh giá sức mạnh của từng quân cờ qua vị trí đứng của chúng sẽ giúp cho người chơi cờ tạo ra những ưu thế nhất định. Việc nhận biết được giá trị của từng quân cờ, tương ứng với vị trí đứng của nó sẽ giúp cho người chơi đánh giá được khi nào nên trao đổi quân nhằm tạo ưu thế về mặt thế trận, hoặc chiếm giữ cột mở, đường chéo, hay chỉ đơn thuần là ưu thế trong việc phát triển quân. Chính vì vậy, trong giai đoạn trung cuộc, không những chỉ phân tích tương quan giữa số lượng quân cờ trên bàn cờ, mà còn phải chú ý tới vị thế của chúng đang đứng ở đâu, và hỗ trợ gì cho việc tấn công, phòng thủ.
Một khi đã đánh giá được thế trận trên bàn cờ, người chơi sẽ tính toán và lập kế hoạch cho việc điều phối quân. Thông qua khả na8gn tưởng tượng, tính toán trong đầu, người chơi sẽ tính toán những thế trận phù hợp, cũng như điều chuyển quân hợp lý.
Không chỉ việc điều chuyển quân mang tính chiến lược, mà mỗi một nước đi chuyển quân trên bàn cờ trong giai đoạn trung cuộc đều có thể dẫn tới việc thắng hay thua, tạo ưu thế hay thất thế trong ván cờ.
Chính vì vậy, giai đoạn này đòi hỏi khả năng tính toán, tư duy suy nghĩ, từ những kế hoạch nhỏ, tới những kế hoạch lớn hơn, từ những nước đi đệm, nhằm điều phối quân mang tính hợp lý.
Việc tính toán trong giai đoạn này sẽ do người chơi cờ tự quyết định khả năng chuyển về cờ tàn nhanh chóng thông qua quá trình trao đổi quân, hay là cố gắng kéo dài giai đoạn trung cuộc để tìm kiếm những nước đi sai lầm của đối phương, nhằm tận dụng ưu thế này.
Trong giai đoạn này cần lưu ý, nếu yếu hơn về chất, tuyệt đối không nên trao đổi quân, nếu không thực sự mang lại lợi thế. Còn ngược lại nếu chúng ta hơn quân, thì mau chóng đổi quân để chuyển về giai đoạn cờ tàn, nhằm đơn giản hóa mọi rủi ro có thể xảy ra.
Nếu bị đối phương tấn công quá mạnh, cách đơn giản là trao đổi bớt quân để giảm bớt khả năng tấn công.
Vậy trong giai đoạn trung cuộc này,việc nắm vững đòn chiến thuật, lập mục tiêu và lên kế hoạch rõ ràng chính là những điều ưu tiên cần triển khai, với việc áp dụng chiến thuật, nhằm tạo ra những ưu thế nhất định.
Phân tích vị trí và thế trận trong giai đoạn trung cuộc của cờ vua
