Tàn cuộc là giai đoạn cuối cùng và kết thúc của một ván cờ vua. Giai đoạn này có đặc điểm là số lượng quân cờ trên bàn cờ còn khá ít.
Có rất nhiều các lý thuyết về tàn cuộc, cũng như những nguyên tắc cơ bản trong tàn cuộc. Tàn cuộc trong cờ vua là việc xác định ra nước đi chính xác nhất để thực hiện. Chính vì việc số lượng quân cờ trên bàn cờ còn khá ít, do đó, việc tư duy để tưởng tượng và nhìn hình cờ sẽ đơn giản hơn. Tuy nhiên giai đoạn này đòi hỏi sự cẩn thận và suy nghĩ thấu đáo đối với từng nước di chuyển quân.
Trong giai đoạn tàn cuộc, việc đòi hỏi sự tính toán chính xác, quyết định nước đi tiên quyết để chiến thắng ván cờ chính là điều cần lưu ý.
Những đòn phối hợp, hi sinh quân, tới việc tạo ra những thế chiếu hết đơn giản, quy tắc phối hợp quân để chiếu hết được sử dụng giúp cho các bạn mới bắt đầu chơi từ cơ bản cũng như nâng cao phải nắm.
Có vô số các loại tàn cuộc, từ đơn giản như tàn cuộc với quân Hậu, quân Xe, rồi phức tạp hơn tới quân Tượng và quân Mã, hay chỉ với những quân Tốt. Vì vậy, việc nghiên cứu thật kỹ về tàn cuộc cần được ưu tiên và giành nhiều thời gian hơn.
Các dạng tàn cuộc Xe thông thường xuất hiện nhiều nhất trong quá trình chơi tàn cuộc.
Các nguyên tắc cơ bản trong tàn cuộc như tích cực tất cả các quân trên bàn cờ để mang lại sự phối hợp trong tấn công hoặc phòng thủ, kể cả quân Vua.
Lưu ý rằng, khi 1 bên chiếm ưu thế tuyệt đối về lực lượng so với đối phương thì tìm cách kết thúc ván cờ bằng cách chiếu hết đơn giảng thông qua việc đồn Vua vào góc, hoặc phối hợp với các quân cờ khác để chiếu hết. Nhóm này gồm hầu hết các thế cờ tàn đơn giản như: Vua + Hậu chống Vua, Vua + Xe chống Vua.
Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, việc hơn quân chưa thể giúp chiến thắng ngay, mà cần phải có sự phối hợp, hỗ trợ của quân khác như phong cấp tốt nhằm tạo ưu thế về chất, sau đó mới có khả năng chiếu hết, trường hợp này thường thấy.
Các nguyên tắc như hình vuông, tam giác, đối Vua trong cờ tàn Vua + Tốt chống Vua, hoặc Vua + Nhiều tốt chống Vua + Ít Tốt hơn, thường được dùng, ngay cả khi tạo quân Tốt thông hay Tốt cách xa Vua,
Vì vậy, việc nghiên cứu, và tính toán kỹ nhiều tình huống có thể xảy ra trong tàn cuộc đòi hỏi người chơi Cờ cần luyện tập, tìm hiểu theo thời gian, cũng như luyện khả năng suy nghĩ, tính toán nước đi chính xác cho riêng mình. Việc luyện tập tàn cuộc có thể tự học.
Dưới đây là 1 số cuốn sách rất hay về tàn cuộc mà chúng ta có thể tìm hiểu nhằm nâng cao khả năng chơi tàn cuộc trong cờ vua của mình.
- 100 Endgames You Must Know – De la Villa
- Chess Endings Essential Knowledge – Yuri Averbakh
- Complete Endgame Course – Silman
- Fundamental Chess Endings – Karsten Muller
- Practical Chess Endings – Keres
- Endgame Manual – Dvoretsky
- Grandmaster Secrets/Endings – Soltis
- Capablanca’s best chess endings – Chernev
- Mastering the Endgame – Flear.
- Basic Chess Endings- Fine
